Saudi Arabië (SA) was de belangrijkste wereldwijde oliespeler, maar haar invloed wordt minder. Hoe nu verder? Vision2030 moet uitkomst bieden.
Door de enorme toename van de productie van Schalieolie in de VS, nu reeds boven de 11 miljoen bbl’s/day wordt het marktaandeel van SA minder ( met 10,6 miljoen bbl/day). Haar invloed op de prijs dus ook. De OPEC probeert al decennia door productiebeperkingen (soms ook een verhoging) de olieprijzen te beïnvloeden. Meestal om een dalende trend tot stilstand te brengen. Een door de OPEC vermeende minimumprijs.
De OPEC landen hebben het bij de huidige olieprijzen financieel zwaar. De gebudgetteerde prijzen gaan uit van 70-85 Usd/bbl, maar dit niveau wordt het laatste jaar niet meer gehaald en de vooruitzichten zijn niet goed.
Omdat de olieprijzen naar verwachting niet meer in de buurt gaan komen van de 85 Usd/bbl moeten de OPEC landen meer produceren om gelijke inkomsten te houden. Maar er moet juist productie beperkt worden om de prijzen niet verder af te laten glijden. Daarnaast heeft SA een kostprijs van circa USD 4/bbl, terwijl de andere OPEC landen tussen de 10-15 Usd/bbl zitten.
Recentelijk zien we dan ook dat SA het leeuwendeel van de productiebeperkingen voor haar rekening neemt. De 14 Opec-landen produceren circa 30 miljoen bbl’s/day, grofweg 33% van de totale wereldwijde productie. Hun invloed zou groot moeten zijn, maar onenigheid over productieniveaus en politieke spanningen (en niet nakomen van beloftes) zorgt ervoor dat de invloed van Opec minder wordt.
Situatie in de regio
Zo kan SA slecht overweg met Iran en dat wordt steeds erger. Na de invasie van de VS in Irak verdween Saddam Hussein, een echte tegenstander van Iran. Door zijn dood is de invloed van Iran in de regio vergroot, iets wat SA kost wat kost wil tegengaan. Iran heeft invloed in Yemen, en support de Houthis wat een doorn is in het oog van SA. Iran probeert in Syria haar invloed te vergroten, met als gevolg dat SA de Sunni oppositie financieel ondersteunen.
Om de invloed van Iran te beperken zoekt SA de steun van de VS en Israel. Iran zou de Shia in SA, haar eigen land, populatie dwarszitten en beschouwt dit als een extra reden om Iran waar dan ook te bestrijden.SA heeft recentelijk veel krediet verloren, ook bij de VS door de moord op een journalist via de ambassade in Turkije. Hierdoor zijn investeerders huiverig geworden zaken te doen met SA.
De combinatie van minder invloed, meer politieke wrijving en minder inkomsten uit de olieproductie maakt dat SA het roer moet verzetten richting de langere termijn.
Als antwoord op de vraag ‘Saudi Arabië, hoe verder?’ heeft Bin Salman om deze reden Vision2030 als speerpunt gemaakt van zijn lange termijn beleid. Het doel hiervan is SA minder afhankelijk te maken van olie inkomsten. Het plan omvat een toeristen industrie rond de pelgrimsvaart naar mekka en hyper moderne uitgaansgelegenheden. Daarnaast wil SA in haar land de grootste beurs voor het Midden Oosten oprichten om gewenste investeringen vanuit een naar men zegt 400 miljard fonds ( bedrag is geheim) te kunnen uitlenen aan bedrijven. Daarnaast staat er een IPO (initial public offering) gepland voor een deel van Aramco, omdat voor al deze plannen veel extra geld nodig is.
Saudi Arabië, hoe verder?
SA lijkt wel als een van de weinige OPEC landen te zien dat haar rol afneemt. Niet alleen door marktaandeel verlies, maar zeker ook door de opkomst van elektrisch rijden, de opkomst van alternatieve renewable sources (bijv. zonneenergie), en toenemende afkeer van fossiele brandstoffen.
SA lijkt het juiste pad te kiezen, maar kent nog vele interne uitdagingen. De bevolking leunt voor een zeer groot deel op immigranten die daar het echte werk moeten verzetten. De rol van de vrouw is in het economische verkeer beperkt en voor goede opleidingen moet men naar het buitenland. Kort door de bocht kan men stellen dat de olie inkomsten SA afwachtend gemaakt hebben. Het besef groeit dat er een enorme koersverandering nodig is om klaar te zijn voor 2030-2040: Vision2030.
Indien SA haar projecten succesvol kan uitrollen zal dit op termijn haar rol en invloed weer doen vergroten. Van producent naar producent en dienstverlener, met een enorme toeristenindustrie rond de heilige steden, is dat het antwoord op de vraag: Saudi Arabië , hoe verder?
